Innuttaassuseqarneq
Innuttaassuseqarneq / naalagaaffimmi innuttaassuseq
Danskit naalagaaffianni innuttaassuseq (innuttaassuseqarneq) inuit ilaasa Naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni Sinniisoqarfianut uppernarsaasiinermikkut angusinnaavaat, allalli politiit aqqutigalugit nuna allamiutut naalagaaffimmi innuttaassuseqalernissamik qinnuteqaateqarsinnaallutik.
Tamanna pillugu Kalaallit Nunaanni inatsisit ullumikkut atuuttut (november 2013) makkuupput: Danmarkimi innuttaassuseqalernissaq pillugu Inatsit nr. 252, 27. maj 1950-imeersoq, Danmarkimi innuttaassuseqalernissap nalunaaruteqarnikkut pineqarsinnaaneranik nalunaarut nr. 576, 22. november 1978-imeersoq, Danmarkimi innuttaassuseqalernissap nalunaaruteqarnikkut pineqarsinnaaneranik kaajallaasitaq nr. 11, 20. januar 1992-imeersoq, Naalagaaffimmi innuttanngortitaanermut atasumik akiliuteqartarnissaq pillugu nalunaarut nr. 162, 7. marts 1995-imeersoq aamma naalagaaffimmi innuttanngortitaasarneq pillugu kaajallaasitaq nr. 61, 22. september 2008-meersoq.
Tamatuma saniatigut makkunani Kalaallit Nunaat ilanngunneqarpoq, arnat katissimasut naalagaaffimmi innuttanngortitaasinnaatitaanerat pillugu nunat tamat isumaqatigiissutaanni 1957-imeersumi, Nunat tamat isumaqatigiissutaanni nr. 49, 7. maj 1965-imeersumi, naalagaaffimmi innuttaassuseqarneq pillugu aalajangersakkat ilaasa atuutsinnissaat pillugu nunat avannarliit akornanni isumaqatigiissut, Nunat tamat isumaqatigiissutaanni nr. 36, 27. november 2003-imeersumi aamma naalagaaffimmi innuttaassuseqarneq pillugu Nunat Avannarliit isumaqatigiissutaanni 13. september 2010-imeersumi, Nunat tamat isumaqatigiissutaanni nr. 2, 15. januar 2010-meersumi.
Oqaaseq danskisut innuttaassuseqarneq imaluunniit danskisut innuttaassuseqartoq qanoq atorneqarnissaat apeqqutaanngilaq, oqaatsit taakua marluk assigiimmik isumaqarmata.
Inuit ilaat Naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni Sinniisoqarfianut nalunaaruteqarnermikkut danskisut innuttaassuseqalersinnaapput. Tassani makku pineqarput:
- inuit inunnguuseralugu danskit naalagaaffianni innuttaassuseqartut kingusinnerusukkullu tamatuminnga annaasaqarsimasut
- inuit nunami avannarlermi allami innuttaassusillit
Tassani nalunaaruteqarnikkut naalagaaffimmi innuttaassuseqalertarneq pillugu inatsimmi immikkoortortaq innersuussutigineqarpoq.
Allat politiit aqqutigalugit danskisut innuttaassuseqalernissamik qinnuteqaateqarsinnaapput. Tassani nalunaaruteqarnikkut naalagaaffimmi innuttaassuseqalertarneq pillugu inatsimmi immikkoortortaq innersuussutigineqarpoq.
Danskit naalagaaffianni innuttaassuseqalernermi piginnaatitaaffiit pisussaatitaaffiillu makkua pissarsiarineqarsinnaapput, makkuusut:
- naalagaaffimmi najugaqarsinnaatitaaneq suliffeqarsinnaatitaanerlu, suliffeqarfimmik ingerlatsisinnaatitaaneq il.il.
- naalagaaffimmit ataavartumik ikiorneqarsinnaatitaaneq ilinniagaqarnersiutisiaqarsinnaatitaanerlu
- naalagaaffimmit illersorneqarneq (aamma Danmarkip nunani aallartitaqarfiini)
- qinersisinnaatitaaneq qinigassanngortissinnaatitaanerlu
- tjenestemanditut atorfinitsinneqarsinnaaneq
- sakkutuujusussaatitaanissamut periarfissaqarneq/pisussaaffeqarneq
Innuttaassuseqarneq pillugu inatsit atuuttoq naapertorlugu meeraq aappariinnerup iluani inunngorsimasoq danskisut innuttaassuseqalissaaq meeqqap ataataa anaanaaluunniit danskiuppat.
Meeqqap angajoqqaavi katissimanngippata ataataasorlu kisimi danskiuppat meeraq taamaallaat danskisut innuttaassuseqassaaq meeraq naalagaaffimmi maani inunngorsimappat taamaalillunilu Danmarkimiittutut, Savalimmiuniittutut imaluunniit Kalaallit Nunaanniittutut isigineqarpat. Aammattaaq innuttaassuseqarneq pillugu inatsimmi malittarisassat sorliit atuutsinnissaannut piffissami sumi inunngorsimaneq apeqqutaassaaq.
Meeraq nuna allamioq 12-it inorlugit ukiulik danskit qitornavissiartaartarneq pillugu akuersissuteqartarnerisigut qitornavissiaalersimasoq qitornavissianngortitaanermini danskisut innuttaassuseqalissaaq meeraq aappariinnit qitornavissiarineqalersimappat aappariiusut minnerpaamik aappaa ataaseq danskisut innuttaassuseqarpat imaluunniit katissimasuunani danskisut innuttaassuseqarpat. Meeraq danskisut innuttaassuseqalissaaq qitornavissianngortitaanermi inatsisit atuutilerfiannit.